Opgave Waterveiligheid

We beschermen Fryslân en een deel van het Groninger Westerkwartier tegen hoogwater. Dit doen we door ervoor te zorgen dat onze primaire waterkeringen (zee- en IJsselmeerdijken) ons beschermen tegen overstromingen. We houden rekening met overstromingsrisico's en klimaatverandering. Dit is onderdeel van onze wettelijke zorgplicht.

Daarnaast zorgen we dat de keringen langs onze boezemsystemen en beken in goede staat zijn. Zo zijn keringen bestand tegen tijdelijk hogere waterstanden en droogte. We beschermen hierdoor het landelijk gebied, de steden en dorpen tegen wateroverlast en zorgen ervoor dat het water in onder andere de Friese boezem op peil blijft.

We beheren en onderhouden circa 200 kilometer aan zeedijken op het vasteland langs IJsselmeer en Waddenzee, en op Ameland, Terschelling en Schiermonnikoog. En we beheren meer dan 3.200 kilometer aan regionale waterkeringen langs de Friese boezem en ruim 700 km overige of lokale waterkeringen.

In een cyclus toetsen we of onze waterkeringen nog sterk en hoog zijn. Daar waar onze waterkeringen niet voldoen aan de veiligheidseisen, programmeren we deze voor versterking. We kijken hierbij niet alleen naar de zeedijk of polderdijk, maar ook naar het landschap, de flora en fauna, en belangen van onder meer landbouw en leefbaarheid. Daar waar onze dijken onderdeel uitmaken van de publieke ruimte denken we mee met maatschappelijke initiatieven.

We naderen het stormseizoen waarbij onze dijken er spic en span bij moeten liggen. Onderhoud is uitgevoerd, sluitingsprotocollen zijn getest en de uitvoering van werken stopt voor 1 oktober. De versterking van de Waddenzeedijk is een grote en complexe klus. Dat blijkt uit de terechte aandacht van het bestuur. Niet alles verloopt soepel en makkelijk zoals blijkt uit het dashboard maar we hebben vertrouwen dat we het bestuur gedragen en gedegen besluiten kunnen voorleggen.

In onderstaande tabel is de voortgang van de maatregelen aangegeven. Daar waar de voortgang niet op schema ligt (rood of oranje) wordt deze hieronder toegelicht.

In onderstaande tabel zijn de baten en de lasten voor de opgave Waterveiligheid opgenomen. Deze zijn per beleidsproduct weergegeven, waarbij de indeling naar beleidsproduct gelijk is aan de landelijke standaard indeling voor waterschappen. 

De prognose van de verwachte totale exploitatiekosten voor de opgave waterveiligheid liggen € 727.000 hoger. De belangrijkste afwijkingen worden hieronder per beleidsproduct toegelicht.

Aanleg en onderhoud waterkeringen:
Door de aanleg van het plan voor het inrichten van het boezemgebied Broek Zuid fase 2 is de waterkering verlengd. Hiervoor is een bijdrage ontvangen van € 120.000 en daarnaast zijn er overige opbrengsten uit grond en water ontvangen van € 65.000. 

Als gevolg van vertraging in de investeringen vallen de afschrijvingslasten in 2025 circa € 240.000 lager uit. 

Budget neutrale wijzigingen:
Binnen diverse beleidsproducten zijn om administratieve redenen budgetten onderling verschoven. Deze zijn per saldo nihil. Binnen de opgave van Waterveiligheid zorgt dat voor een mutatie van € 1.063.000 welke binnen andere opgaven terugkomen. 

Mutaties reserves:
In 2025 wordt er € 89.000 gestort in de bestemmingsreserve voor veiligheidstoetsing keringen.

In onderstaande tabel is de eindewerk-inschatting per project weergegeven. De eindewerk-inschatting is de prognose van de totale investeringskosten van een lopend project. De kosten van een project kunnen na verloop van tijd gaan afwijken van het vrijgegeven krediet, inclusief hetgeen is verwerkt aan afromingen en aanvullend krediet.

bedragen x € 1.000

Projecten met een onder- of overschrijding
De projecten met een afwijking op het krediet van meer dan € 100.000 of meer dan 5% worden aangegeven. Bij het vaststellen van de voortgangsrapportage wordt het krediet aangepast.

bedragen x € 1.000

Toelichting op onder- of overschrijdingen
Voor de volledigheid wordt ter kennisgeving aan het algemeen bestuur in deze rapportage ook de voortgang weergegeven van de investeringen. 

A. Primaire Keringen

HWBP Solidariteitsbijdrage (overschrijding van € 100.000)
De solidariteitsbijdrage 2025 is op basis van de recent ontvangen raming € 6 miljoen. Dit ligt circa € 300.000 boven het verstrekte krediet. Dit wordt veroorzaakt door een hogere inflatiecorrectie dan waar bij de begroting rekening mee is gehouden.

B. Regionale Keringen

Ruimte voor water en natuur Wielzicht (onderschrijding van € 38.000)
In dit project is er meer subsidie ontvangen dan geraamd, waardoor de netto investering gunstiger uitpakt. 

Leeuwarden Oost (onderschrijding van  € 454.000) 
Door hergebruik van vrijgekomen grond in de keringen, gunstiger aanbesteding en meevallende schadeposten is er sprake van een behaald voordeel op dit project.

Natuurvriendelijke oevers Boezemmeren 2 (onderschrijding van  € 138.000)
Er is voldaan aan de eisen ten aanzien van gerealiseerd oppervlak natuurvriendelijke oevers en ondiepe waterzones en er is geoptimaliseerd bij de realisatie. Daardoor zijn de bijbehorende uitvoeringskosten ook lager dan bij het krediet geraamd.

Waterberging Polder Himpensemar (overschrijding van  € 550.000)
Het aangevraagde krediet is niet toereikend om de volgende redenen:
- Welstandseisen waardoor er sprake is van hogere aanneemsom voor de oplossingen op het erf
- Monumentale eisen (i.v.m. de cultuurhistorie van de polder) zijn van toepassing. Hierdoor is complexere locatie van toepassing, terpconstructie moet worden toegepast op erf van het restaurant  en er was een toegangsbrug nodig.
- Meer onderzoeks- en procedures kosten als gevolg van het bovenstaande en
- Hogere nadeelcompensatie i.v.m. tijdelijke bedrijfssluiting die niet was voorzien bij de raming.

Excel-tabel

Omschrijving (toelichting)

Toelichting op verstrekkingen 2025
Verstrekkingen zijn besluiten van het dagelijks bestuur, waarbij zij de organisatie mandateert tot het doen van uitgaven en het aangaan van verplichtingen ten aanzien van investeringskredieten. De te verwachten verstrekkingen over heel 2025 liggen lager dan het niveau van de actuele begroting.
Dit wordt veroorzaakt doordat de krediet aanvraag Dijk en Duin Schiermonnikoog dit jaar niet meer plaats zal vinden in afwachting van de uitkomst van de actualisatie van de veiligheidsnorm door de minister van I en W.  De kredietaanvraag voor de verkenningsfase van het HWBP traject is vertraagd omdat eerst het Integraal Ruimtelijk Ontwerp(IRO) moet worden vastgesteld. 

Kredietreserve HWBP
In de algemeen bestuur vergadering van 21 december 2021 is besloten een kredietreserve HWBP te vormen. Deze wordt gevoed met restantkrediet bedragen die op basis van de eindewerk-inschatting van HWBP-projecten kunnen vrijvallen. Na goedkeuring van het algemeen bestuur kan (een deel) van de kredietreserve HWBP ingezet worden voor een HWBP-investering, zonder dat dit leidt tot een toename van kapitaalslasten in de meerjaren exploitatiebegroting. Het vormen van deze kredietreserve is een beheersmaatregel om het financiële risico voor de projecten af te dekken, en past ook binnen de afspraken die landelijk in het HWBP zijn gemaakt. Conform het besluit wordt het algemeen bestuur middels de reguliere voortgangsrapportage over het verloop van de kredietreserve HWBP geïnformeerd.