Opgave Waterveiligheid

We beschermen Fryslân en een deel van het Groninger Westerkwartier tegen hoogwater. Dit doen we door ervoor te zorgen dat onze primaire waterkeringen (zee- en IJsselmeerdijken) ons beschermen tegen overstromingen. We houden rekening met overstromingsrisico's en klimaatverandering. Dit is onderdeel van onze wettelijke zorgplicht.

Daarnaast zorgen we dat de keringen langs onze boezemsystemen en beken in goede staat zijn. Zo zijn keringen bestand tegen tijdelijk hogere waterstanden en droogte. We beschermen hierdoor het landelijk gebied, de steden en dorpen tegen wateroverlast en zorgen ervoor dat het water in onder andere de Friese boezem op peil blijft.

We beheren en onderhouden circa 200 kilometer aan zeedijken op het vasteland langs IJsselmeer en Waddenzee, en op Ameland, Terschelling en Schiermonnikoog. En we beheren meer dan 3.200 kilometer aan regionale waterkeringen langs de Friese boezem en ruim 700 km overige of lokale waterkeringen.

In een cyclus toetsen we of onze waterkeringen nog sterk en hoog zijn. Daar waar onze waterkeringen niet voldoen aan de veiligheidseisen, programmeren we deze voor versterking. We kijken hierbij niet alleen naar de zeedijk of polderdijk, maar ook naar het landschap, de flora en fauna, en belangen van onder meer landbouw en leefbaarheid. Daar waar onze dijken onderdeel uitmaken van de publieke ruimte denken we mee met maatschappelijke initiatieven.

In de voorjaarsnota van het Rijk is een extra bijdrage van één miljard opgenomen voor de financiering van de herijking van het HWBP. Hiermee volgt het Rijk de waterschappen die elk ook extra bijdragen hebben opgenomen in de begroting. De extra bijdragen zijn nodig om de toegenomen kosten van dijkversterkingen te financieren. 

In onderstaande tabel is de voortgang van de maatregelen aangegeven. Daar waar de voortgang niet op schema ligt (rood of oranje) wordt deze hieronder toegelicht.

We passen goed op onze dijken en keringen. Zo zijn de inspecties van na het stormseizoen uitgevoerd en het onderhoud verloopt volgens planning. De versterking van de Waddenzeedijk is een grote en complexe klus. De programmatische aanpak helpt hier bij. Het geeft structuur en maakt het geheel behapbaar en meer beheersbaar. Elk van de projecten kent daarentegen haar eigen dynamiek. Hierover bent u reeds geïnformeerd op 22 april 2025 middels het principebesluit grondverwerving HWBP. 

In onderstaande tabel zijn de baten en de lasten voor de opgave Waterveiligheid opgenomen. Deze zijn per beleidsproduct weergegeven, waarbij de indeling naar beleidsproduct gelijk is aan de landelijke standaard indeling voor waterschappen. 

De prognose van de verwachte exploitatiekosten voor de opgave waterveiligheid liggen € 296.000 lager. De belangrijkste afwijkingen worden hieronder toegelicht.

Aanleg en onderhoud waterkeringen:
Als gevolg van vertraging in de investeringen vallen de afschrijvingslasten in 2025 circa € 515.000 lager uit. 

Beheerinstrumenten waterkeringen:
De begroting wordt verhoogd met de verwachte extra kosten ad € 550.000 voor de nieuwe gedragscode soortenbescherming, zoals het algemeen bestuur in de vergadering van 27 mei jl. heeft vastgesteld.
Daarnaast is voor de veiligheidstoetsing keringen het budget met € 89.000 verhoogd, welke gedekt kan worden uit de bestemmingsreserve, zie hieronder. 

Budget neutrale wijzigingen:
Binnen diverse beleidsproducten zijn om administratieve redenen budgetten onderling verschoven. Deze zijn per saldo nihil. Binnen de opgave van Waterveiligheid zorgt dat voor een mutatie van € 243.000 welke binnen andere opgaven terugkomen. 

Mutaties reserves:
In 2025 wordt er € 89.000 onttrokken uit de bestemmingsreserve voor veiligheidstoetsing keringen.

In onderstaande tabel is de eindewerk-inschatting per project weergegeven. De eindewerk-inschatting is de prognose van de totale investeringskosten van een lopend project. De kosten van een project kunnen na verloop van tijd gaan afwijken van het vrijgegeven krediet, inclusief hetgeen is verwerkt aan afromingen en aanvullend krediet.

bedragen x € 1.000

Projecten met een onder- of overschrijding
De projecten met een afwijking op het krediet van meer dan € 100.000 of meer dan 5% worden aangegeven. Bij het vaststellen van de voortgangsrapportage wordt het krediet aangepast.

bedragen x € 1.000

Toelichting op onder- of overschrijdingen

A. Primaire Keringen

HWBP Solidariteitsbijdrage (overschrijding van € 100.000)
De solidariteitsbijdrage 2025 is op basis van de recent ontvangen raming € 5,7 miljoen. Dit ligt circa € 100.000 boven het verstrekte krediet. Dit wordt veroorzaakt door een hogere inflatiecorrectie dan waar bij de begroting rekening mee is gehouden.

HWBP KCW innovatie (bruto uitbreiding van € 630.000, netto € 0) 
Het klimaat circulair waterbouwasfalt (KCW)-project richt zich op het ontwikkelen van technische eisen en validatiemethoden voor warm-mix asfalt (WMA) met een hoog percentage hergebruikt asfaltgranulaat. Het doel is om de toepassing van duurzamer asfalt binnen dijkversterkingsprojecten mogelijk te maken, met name voor het HWBP-project Koehool–Lauwersmeerdijk. De scope wordt uitgebreid om onverwachte resultaten zoals het brosse breukgedrag beter te begrijpen, aanvullende risico's bij de toepassing van freesasfalt te beperken, bredere kennisdeling binnen de sector te realiseren en zelf regie te houden op de oplevering van de ontwerp-, beoordelings- en onderhoudsrichtlijn (OBOR) voor tijdige toepassing in het KLM-project’. De scope uitbreiding is 100% subsidiabel. 

Regionale Keringen
Bij diverse kredieten op verschillende projecten van regionale keringen zijn kleine positieve afwijkingen die zorgen voor een bijstelling van per saldo € 168.000. 

Omschrijving (toelichting)

Toelichting op verstrekkingen 2025
Verstrekkingen zijn besluiten van het dagelijks bestuur, waarbij zij de organisatie mandateert tot het doen van uitgaven en het aangaan van verplichtingen ten aanzien van investeringskredieten. 

De te verwachten verstrekkingen over heel 2025 liggen iets hoger dan het niveau van de begroting. Dit wordt veroorzaakt doordat de solidariteitsbijdrage hoger is dan geraamd bij de vaststelling van de begroting. 

Excel-tabel