Opgave Waterveiligheid

• Aanleg en onderhoud waterkeringen
• Beheerinstrumenten waterkeringen
• Dijkbewaking en calamiteitenbestrijding
• Eigen plannen
• Ondersteunende beheerproducten

Zorgen dat dijken, duinen en sluizen langs de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer ons nu én in de toekomst beschermen tegen overstromingen. Dat is door de recente klimaatscenario's meer dan relevant. Daarnaast beschermen we ook gebieden, steden en polders beter tegen wateroverlast door keringen in onze boezem op orde te brengen en te houden. Ook hier zijn klimaateffecten als perioden van droogte en extreme neerslag relevant.

We beheren, inspecteren en onderhouden onze keringen in een jaarlijks terugkerende cyclus. Dat is onderdeel van de wettelijke zorgplicht. Daar waar onze dijken en keringen structureel niet voldoen aan de veiligheidseisen, versterken we deze.

Onze zeedijken – onze primaire keringen – maken onderdeel uit van het landelijke systeem en hebben een horizon van 2050.  De oevers, kaden en regionale keringen in onze boezem moeten - als onderdeel van provinciale afspraken - voor 2027 op orde zijn. 

We kijken hierbij altijd integraal naar onze dijken en keringen. Dat betreft landschap, flora en fauna, de economische belangen van onder meer landbouw en de leefbaarheid. Onze dijken en duinen hebben ook een publieke gebruiksfunctie. Dat betekent dat we naast het bewaken van de technische waterkerende functie, soms ook moeten meedenken met maatschappelijke initiatieven. 

De minister en de gezamenlijke waterschappen hebben afgesproken elk hun deel te blijven bijdragen aan de uitvoering van het HWBP. Zie hiervoor de brief van 15 januari(1) van de Minister aan de Tweede Kamer.

In de zomer van 2024 heeft tussen Holwerd en Ternaard een berging van een vliegtuigwrak uit de Tweede Wereldoorlog plaatsgevonden. Dit wrak lag onder onze primaire kering, waardoor deze tijdelijk verwijderd moest worden. Vanuit de opgave Waterveiligheid heeft een grote inspanning plaatsgevonden in het adviseren en ondersteunen van de vergunningverlening  en toezicht van deze complexe operatie. Wij werken graag mee aan dit soort maatschappelijke initiatieven met grote impact. Dankzij deze inspanning is het mogelijk geweest om deze operatie door te laten gaan en het op een veilige manier uit te voeren. Aan het begin van het stormseizoen is het project afgerond en is de kering veilig hersteld. Deze inzet heeft voor beperkte vertraging gezorgd binnen andere projecten. De kosten zijn zoveel mogelijk in de leges verwerkt.

De ambtelijke organisatie heeft samen met het algemeen bestuur een agenda voor de dijkversterkingen opgesteld. Zo wordt het bestuur goed betrokken bij het ontwerpproces (AB van 8 juli). Daar zijn de vruchten de afgelopen periode al van geplukt door bijvoorbeeld de soepele besluitvorming ten aanzien van het realisatiekrediet voor Koehool - Zwarte Haan. De intensievere samenwerking (mee weten en soms meebeslissen) helpt om het ingewikkelde proces en de belangrijke projectresultaten goed te doen.

En tot slot wordt ons risicoprofiel voor de waterveiligheid kleiner. Door de genomen maatregelen raken we beter in control.  Doordat we blijvend willen verbeteren voeren we een review uit naar de kwaliteit van onze manier van werken. Dit hebben we ook afgesproken bij de Herziening van de Projectbegroting voor de dijkversterking van Koehool - Lauwersmeer (AB 8 juli 2024). 

voetnoot (1)    Kamerbrief over resultaten evaluatie Waterwet, subsidieregeling HWBP en herijking HWBP | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl

In onderstaande tabel staat de voortgang van de realisatie van de beleidsmaatregelen. Iedere beleidsmaatregel wordt verder toegelicht.

In onderstaande tabel zijn de netto lasten voor de opgave Waterveiligheid opgenomen. Deze netto lasten zijn per beleidsproduct ingedeeld, zoals deze in de landelijke standaard indeling voor waterschappen is voorgeschreven. 

Het netto resultaat van de opgave bedraagt € 601.000 positief.  

Binnen het beleidsproduct aanleg en onderhoud waterkeringen is een voordeel van € 706.000 ontstaan doordat opleveringen van investeringsprojecten in de regionale waterkeringen zijn vertraagd. Dit komt door enerzijds het slechte weer en anderzijds omdat we in het lopende herstelprogramma proberen werk-met-werk te maken. In samenwerking met bijvoorbeeld andere overheden die ook in het gebied aan de slag gaan, worden werkzaamheden op elkaar afgestemd. Zo is er kans om kosteneffectief meer werk uit te voeren en we beperken de overlast in de omgeving. De geplande oplevering voor 1 juli is daarmee deels niet gehaald en zorgt voor onderuitputting op de kapitaallasten.

In onderstaande tabel zijn in de kolom Begroot krediet 2024 de verwachtte investeringskredieten voor 2024 weergegeven. Deze investeringen zullen in de toekomst tot kapitaallasten (afschrijving en rente) gaan leiden in de exploitatie. De kolom Verstrekkingen 2024 geeft de daadwerkelijke verstrekkingen weer.
Het verschil tussen Bruto en Netto kan verklaard worden door bijdragen van derden die wij ontvangen voor de projecten die wij uitvoeren, denk hierbij aan subsidies, bijdragen van derden of co-financiering. 

De geringe afwijking binnen opgave Waterveiligheid bedraagt voor de primaire en regionale keringen € 202.000. Deze wordt in 2025 toegevoegd aan het restantkrediet 2024 primaire keringen.

In de algemeen bestuur vergadering van 21 december 2021 is besloten een kredietreserve HWBP te vormen. Deze wordt gevoed met restantkrediet bedragen die op basis van de eindewerk-inschatting van HWBP-projecten kunnen vrijvallen. Na goedkeuring van het algemeen bestuur kan (een deel) van de kredietreserve HWBP ingezet worden voor een HWBP-investering, zonder dat dit leidt tot een toename van kapitaalslasten in de meerjaren exploitatiebegroting. Het vormen van deze kredietreserve is een beheersmaatregel om het financiële risico voor de projecten af te dekken, en past ook binnen de afspraken die landelijk in het HWBP zijn gemaakt. Conform het besluit wordt het algemeen bestuur middels de reguliere voortgangsrapportage over het verloop van de kredietreserve HWBP geïnformeerd.